Blog

Kiedy współpraca z samozatrudnionym może zostać uznana za stosunek pracy?

zakończenie spółki z o.o.
Facebook
Twitter
LinkedIn
Email
Najnowsza interpretacja Sądu Najwyższego (sygn. II UK 711/16) 20 lutego 2018 r. Sąd Najwyższy wydał wyrok dotyczący uznawania wyłącznego świadczenia usług przez samozatrudnionego na rzecz innego przedsiębiorcy za stosunek pracy.
 
Choć wyrok ten z perspektywy prawnej podtrzymuje znaną dotychczas interpretację i nie wprowadza istotnych zmian, to wyraźnie wskazuje on elementy, na które przedsiębiorca powinien zwrócić uwagę angażując osoby samozatrudnione.
 
Rozważania SN są istotne z uwagi na podkreślenie wagi artykułu 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej definiującego pojęcie działalności gospodarczej oraz zawartą w nich jego wykładnię.
 
SN w swoim orzeczeniu przypomniał więc o przesłankach, które działalność gospodarcza, także indywidualna, musi spełniać łącznie:
 
1.

Zarobkowy charakter

Działalność samozatrudnionego powinna być nastawiona co do zasady na uzyskanie dochodu, a wręcz na zysk, który powinien co najmniej  pokryć koszty założenia i prowadzenia przedsiebiorstwa.
SN podkreślił, że zadeklarowanie i opłacanie przez samozatrudnionego składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości wyższej niż minimalna, a jednocześnie niewspółmiernej do przychodów jakie samozatrudniony uzyskuje z działalności, jest nieuzasadnione.
Z perspektywy przedsiębiorcy decydującego się na współpracę z samozatrudnionym tworzy to oczywiście ryzyko, iż samodzielne decyzje samozatrudnionego, dotyczące „oskładkowania” jego działalności, mogą tworzyć ryzyko zakwestionowania charakteru prawnego ich współpracy, szczególnie w przypadku samozatrudnionych uzyskujących niskie przychody ze współpracy.
 
2.

Ciągłość wykonywania działalności

Działalność powinna charakteryzować powtarzalność czynności oraz zamiar jej niekrótkiego prowadzenia, które będą odróżniać wykonywanie danych świadczeń w ramach prowadzonej działalności od realizacji jednostkowej umowy cywilnoprawnej z osobą niebędącą przedsiębiorcą.
 
3.

Zorganizowany charakter

Sąd Najwyższy zauważył, że przesłanka zorganizowania odnosi się nie tylko do płaszczyzny formalnej, dotyczącej formy organizacyjno-prawnej (wpis do odpowiedniego rejestru), ale także do płaszczyzny materialnej.
W interpretacji przedstawionej przez SN wiąże się to z zagwarantowaniem kapitału, miejsca prowadzenia działalności, potrzebnych narzędzi, a także podejmowaniem działań marketingowych oraz zdobywaniem i pogłębianiem niezbędnych kwalifikacji.
Co ważne, wyliczenie, którym posłużył się SN, jest w dużym stopniu niedostosowane do potrzeb prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby indywidualne. Bardzo często oparta jest ona o wiedzę i umiejętności tych osób oraz nie wymaga żadnych istotnych działań organizacyjnych, poza takimi, które są wymagane dla wypełnienia obowiązków rejestracyjnych i podatkowych.
 
Definicja negatywna
Pomocniczo, Sąd Najwyższy sięgnął też po warunki określone w art. 5a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, których łączne spełnienie wyklucza uznanie, iż mamy do czynienia z pozarolniczą działalnością gospodarczą, tj.:
  • brak odpowiedzialności wobec osób trzecich za rezultat i wykonywanie czynności;
  • wykonywanie działalności pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego, oraz
  • nieponoszenie ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Podsumowując
Przyjęta przez SN interpretacja cech samozatrudnienia, w szczególności zarobkowego i zorganizowanego charakteru, może potencjalnie zwiększać ryzyko podważania prowadzenia działalności gospodarczej również w wypadkach, w których cechy zbliżające współpracę do stosunku pracy są mniej widoczne.
Zważywszy na obecną sytuację, w przypadku wielu przedsiębiorstw rekomendowany jest przegląd stosunków prawnych z samozatrudnionymi i osobami fizycznymi zaangażowanymi na podstawie umów cywilnoprawnych pod kątem poprawności ich kwalifikacji. 
 
Wskazane może być także przygotowanie się na potrzeby indywidualnych przypadków do polemiki z argumentami użytymi w prezentowanej linii orzeczniczej.

Leave a Comment

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

POZOSTAŁE WPISY